İrade Eğitimi

Gerçek ve verimli bir enerji, az ama düzenli çabanın bir ürünüdür ve bu bağlamda, az ama düzenli bir çaba dışındaki her eylem tembellik olarak değerlendirilebilir. Düzenli çalışma, hedefe doğru düzenli yönlendirmeyi de beraberinde getirir. Bu nedenledir ki irademizin gücü, çok çaba harcamak yerine; zihnimizin tüm yeteneklerini ve gücünü tek bir amaca yönlendirdiğimiz zaman ortaya çıkar.

Çok sık görülen bir tembellik türünden bahsedelim. Nadiren tembellik eden, hayat dolu, neşeli ve enerjik bir öğrenci düşünün. Gün boyunca jeoloji üzerine kitaplar ve Brunetiera’in Racine hakkında yazdığı bir makaleyi okumaktadır. Bazı günlüklerine tekrar göz atar, aldığı notları okur, yazdığı yazıların üzerinden geçer ve yabancı dilden birkaç sayfa tercüme yapar. Bir an için bile boş durmaz. Arkadaşları onun bu çalışma gücüne hayrandır. Ancak biz, bu adamın tembel olduğunu söyleyeceğiz. Psikologlara göre çalışma konularının çokluğu ve çeşitliliği geçici ilgiye işaret etmektedir. Bu genç anlık odaklanma konusunda iyidir ancak bir şeyle gönüllü olarak ilgili olma konusunda başarısızdır. Bu çeşitli konulara karşı duyulan ilgi, irade zayıflığı göstergesinden başka bir şey değildir. Bu öğrenci bizim için, oldukça sık görülen tembellik türünün canlı bir örneğidir. Biz onlara “dağınıklar” diyoruz. Farklı yerlerin ziyaret edildiği bu “ruhsal yolculuklar” insana keyif verse de aslında ufak gezintilerden fazlası değillerdir.

Fransız yazar Pierre Nicole, bu insanlar için “sinek zihinler” tabirini kullanmaktadır. Yani bir sinek gibi amaçsızca bir oraya , bir buraya konan zihinler. Bir diğer yazar Fenelon ise bu insanları “rüzgarlı bir yerde yanan mum”a benzetmektedir.

Zihni dağınık insanların en büyük sorunu, çabalarını kalıcı hale getirebilmek için hiç zamanları kalmamasıdır. Eğer aklımıza gelen ve bize fayda sağlayabilecek fikirlere, sahibi olduğumuz otele gelen, geçici misafirlermiş gibi muamele edersek, fikirlerimiz de tıpkı o misafirler gibi gelip geçer ve bir süre sonra hiç gelmemişler gibi unutulurlar. Bir sonraki bölümde, gerçek bir zihinsel çalışmanın, tüm çabamızı tek bir hedefe yönlendirdiğimizde mümkün olacağını göreceğiz.

Herhangi bir şey için gerçekten çaba göstermenin zorluğu, insanın tüm güçlerini ona yönlendireceği, belli bir hedef için düzenli bir kişisel çaba da göstermek zorunda kalmasıdır. Aslında bu çaba, bir eser yaratmak ya da bir buluş yapmak için gereken şeydir. Kişisel çabanın zor olmasının sebebi bir bütünlük ve koordinasyon gerektiriyor olmasıdır. Kişisel çaba ve koordinasyon, zihnimizi çalıştırmamız için ihtiyacımız olan, ayrılmaz bir bütündür. Bu nedenledir ki bu tarz bir çalışmanın, geleceğin yöneticileri olabilecek günümüz öğrencilerine neden zor geldiğini anlayabiliyoruz.

Örnek verecek olursak, felsefe öğrencileri, final sınavları onları teşvik ettiği sürece iyi öğrencilerdir. Çok çalışırlar ve genellikle üstlerine düşeni yaparlar. Ancak çok yazıktır ki düşünmeyi pek beceremezler. İçlerindeki tembellik, iş kelimelerle düşünmeye geldiğinde kendini gösterir. Ayrıca, psikoloji dersi için çalışırken, aslında derste yazılanları hayata geldikleri günden beri kullanıyor ve zaten biliyor olduklarının da farkında değillerdir. Mösyö Jourdain bunu “ne konuştuğunu bilmeden konuşmak” olarak tanımlar. Kendilerini inceleyip kişisel hayatlarından örnek bulsalar, kitaplardaki bilgileri ezberlemekten daha yoğun ve etkili bir şey yapmış olurlardı.